Landelijke aandacht voor lokaal initiatief

“Beste regeringsleiders,

Steeds meer mensen en dieren hebben steeds meer last van klimaatverandering. Als het zo doorgaat, hebben de kinderen van nu, straks een groot probleem.”

Zo begint de eerste junior klimaatspeech op De Top van Onderop, het landelijke klimaatevenement dat woensdag 20 november plaatsvond in Spant! in Bussum. Drie speeches worden voorgelezen, geschreven door leerlingen uit groep 7 en 8 van basisscholen, gericht aan de Nederlandse regering. Klimaatminister Sophie Hermans luistert mee via een live verbinding vanuit Bakoe, waar zij is voor de Klimaattop. Zij nodigt de drie speechschrijvers spontaan uit om een keer bij haar langs te komen.

Eén speech wint: die van Liva (11 jaar) van de Brederoschool in Groningen. Zij vraagt regeringsleiders om veel meer te doen voor het klimaat dan nu gebeurt. Op de eerste plaats om veel meer in te zetten op hernieuwbare energie. In een andere zaal vertelt lector energietransitie Martien Visser even later dat de groei van hernieuwbare energie de verwachtingen overtreft. Goed nieuws dus. Op het naastgelegen parkeerterrein zien we dat goede nieuws in de praktijk. Daar wordt gebouwd aan een grote solar carport: een overdekte parkeerplaats waar over enkele weken 846 zonnepanelen op worden geplaatst. Het is de eerste solar carport van Gooise Meren en een initiatief van energiecoöperatie Wattnu.

Martin Valkenburg, projectleider van de solar carport bij Wattnu, leidt tijdens De Top van Onderop groepjes geïnteresseerde bezoekers over de parkeerplaats om te vertellen hoe het project tot stand is gekomen. Martin: “We zijn drie jaar geleden begonnen met de plannen voor de solar carport. Samen met de gemeente is de parkeerplaats aan de Abraham Kuyperlaan in Bussum uitgekozen als geschikte locatie. Daarop volgde een lang aanlooptraject. Nu, drie jaar later, zijn we bijna operationeel: in het nieuwe jaar gaan de zonnepanelen hier zo’n 420.000 kWh energie opleveren.”

Er is veel belangstelling voor de aanpak om het solar carportproject van de grond te krijgen. Een wethouder uit Den Haag zou het project wel één-op-één willen kopiëren naar zijn eigen gemeente. Als gevraagd wordt naar de succesfactoren, noemt Martin Valkenburg de goede samenwerking met gemeente Gooise Meren, Spant! en SDO als directe buren, en de omwonenden. Alle ‘partijen’ zijn van meet af aan bij het project betrokken. Martin: “Spant! heeft de ambitie om het meest duurzame theater van Nederland te worden. Ze zijn al een eind op weg en met die ambitie stonden zij direct positief tegenover dit grote opwekproject op hun parkeerplaats. Ook voetbalvereniging SDO was welwillend, en op onze beurt hebben wij de ruimte tussen de panelen groter ingetekend zodat ballen die op de daken terecht komen, er ook makkelijk vanaf rollen.”

Omwonenden werden uitgenodigd voor meerdere informatiebijeenkomsten. Ton Engelen is één van die omwonenden en ontving een uitnodiging in de bus voor een buurtbijeenkomst waarin de plannen voor de solar carport werden gedeeld. “Er waren bij die eerste bijeenkomst wel wat vragen en zorgen van bewoners”, vertelt Ton. “We hebben min of meer vrij uitzicht, dus buren vroegen zich af wat de carport voor het uitzicht zou betekenen. En er waren andere dingen: er is wel eens baldadigheid op de parkeerplaats, hoe zou het gaan met beschadigingen aan de carport? Gaat de transformator veel geluid maken? Hoe zit het met de schittering van de panelen? Die vragen werden goed opgepakt. Ik dacht: dat komt wel goed.”

Ton heeft zelf al een paar jaar zonnepanelen en vindt collectieve opwekprojecten een belangrijke stap voorwaarts. “We zijn de weg naar alternatieve energiebronnen nou eenmaal aan het bewandelen en dit soort projecten zet zoden aan de dijk. Ik realiseerde me dat de financiering van zo’n project niet makkelijk is en ik vond het leuk dat de buurt werd betrokken bij de plannen. Door deel te nemen, wordt het een project van ons. Dat is toch anders dan dat een onbekende partij iets neer plempt. Toen bleek dat ook netbeheerder Liander positief was en aangaf dat ze op tijd een aansluiting op het net konden realiseren, dacht ik: doen! Al ben ik ook best kritisch over zonne-energie”, vult Ton wel nog aan, “de zon schijn lang niet altijd als je ‘m nodig hebt.”

Ton schreef zich in als participant van de solar carport. Dat houdt in dat hij een aantal uitkeringsrechten kocht en zo investeert in het project. Met die uitkeringsrechten krijgt hij een deel van de jaarlijkse opbrengst van de energieverkoop uitgekeerd. “Bewonersparticipatie is een belangrijke bron van financiering van dit project. We zijn dus heel dankbaar dat meer dan 100 inwoners zich hebben verbonden aan de solar carport”, vertelt de voorzitter van Wattnu, Miel Janssen. “Ten opzichte van een zon-op-dak systeem zijn solar carports ongeveer twee keer zo duur om te realiseren, vanwege de benodigde fundatie en de onderconstructie. Om die extra kosten  gedeeltelijk te compenseren, hebben we ook subsidie ontvangen van de provincie Noord Holland.”

“Wat veel van de participanten aanspreekt, is het feit dat de stroom die hier lokaal wordt opgewekt, ook lokaal gebruikt gaat worden”, gaat Miel verder. Gemeente Gooise Meren, Spant! en Total Energies gaan de stroom afnemen. Total Energies gebruikt de stroom voor laadpalen in de gemeente. “We willen eigenlijk voor ál onze opwekprojecten naar lokale afname, dus ook voor de collectieve daken die we al hebben in Bussum, Naarden en Muiden. Omdat we geen energiemaatschappij zijn, kunnen we nog niet direct leveren aan bewoners. Volgend jaar komt er een nieuwe energiewet die lokaal energiedelen mogelijk maakt. Dat ontlast ons elektriciteitsnet en geeft eerlijke stabiele prijzen. Onze ambitie is om dan een eigen energiegemeenschap te vormen. Schone stroom hier opwekken en hier gebruiken, zonder tussenkomst van commerciële partijen. Met dat toekomstbeeld blijven we werken aan nieuwe zonnedaken en carports. Wij gaan er in Gooise Meren dus zeker voor zorgen dat Liva’s wens werkelijkheid wordt!”